خودباوری ، اعتماد به نفس یا هرنام دیگری که برای پذیرش از خود، به صورت مثبت بگذاریم نمی توان از اهمیت آن غافل ماند البته نباید خودباوری را با حالاتی مانند خودپسندی یا غرور یکی دانست و به طور قطع تفاوتهای چشمگیری میان این موارد موجود است خودباوری را از یک سو می توان در آموزه های مذهبی، آیات، روایات و کلام معصومین یافت که بر آن تاکید بسیاری شده است به گونه ای که حتی بسیاری از روشنفکران مذهبی بر این باورند که جهان غرب معانی و مفاهیمی از قبیل اعتماد به نفس را از اسلام گرفته است.
از طرف دیگر نیز خودباوری یکی از مفاهیم کلیدی و موکدی در علم روانشناسی به حساب می آید و اهمیت آن به حدی است که تمام رفتار و اعمال انسان بسته به آن بوده و حتی در ترسیم آینده، نیز تاثیر قابل توجهی دارد.
خودباوری چیست و چرا به آن نیاز داریم؟
اگر امروز می بینیم دختران و پسران جوان با لباس ها یا آرایش های عجیب و غریب در جامعه حضور دارند ، یکی از دلایل عمده آن همین عدمخودباوری است. در این مقاله ، به تعریف خودباوری و نقش و اهمیت و جایگاه آن در زندگی فرد می پردازیم. خودباوری بحثی بسیار قابل توجه و فراگیر است که باید مورد توجه همه - اعم از زن و مرد و در هر سن و موقعیتی- قرار گیرد چرا که خودباوری و قضاوت از خود ، قوی ترین احساسی است که بر لحظه لحظه زندگی ما تاثیرگذار خواهد بود که متاسفانه در جوامع امروزی مورد بی توجهی و غفلت قرار گرفته است -مانند زمانی که دررفتار دیگران بدنبال دریافت نگرش از خود و ارزیابی خود هستیم ، یا حتی سوءاستفاده های تبلیغاتی مانند استفاده از القای این عنوان برای فروش بیشتر محصولات آرایشی و... ، که همه نشات گرفته از عدم خودباوری است. اگر امروز می بینیم دختران و پسران جوان با لباس ها یا آرایش های عجیب و غریب در جامعه حضور دارند ، یکی از دلایل عمده آن همین عدم خودباوری است.
در این مقاله ، به تعریف خودباوری و نقش و اهمیت و جایگاه آن در زندگی فرد می پردازیم.
مقاله مرتبط: اعتماد به نفس چیست؟
ممکن است از عشق خانواده ، همسر و فرزندان خود برخوردار باشیم و در عین حال ، خود را دوست نداشته باشیم و به خود عشق نورزیم. ممکن است مورد تحسین دیگران باشیم ولی خود را بی ارزش بپنداریم. ممکن است تصویری از اعتماد به نفس از خود به دیگران نشان دهیم ، درحالیکه پنهانی احساسی از عدم شایستگی ، وجود ما را به لرزه درآورد.
ممکن است بتوانیم انتظارات دیگران را برآورده کنیم ولی برای رفع نیازهای خود ناتوان باشیم و همیشه با وجود همه افتخاراتمان ، احساس ناکامی داشته باشیم. ممکن است مورد ستایش خیلی ها باشیم ولی هر روز صبح با ناامیدی و احساس پوچی از خواب بیدار شویم. متاسفانه باید بگوییم بعضی از افراد مشهور که هواداران زیادی هم دارند ، حتی یک روز را هم بدون مصرف مواد مخدر نمی توانند بگذرانند !خودباوری موفقیت بدون دستیابی بهخودباوری ، احساسی شیاد گونه و مضطربانه بدنبال خواهد داشت که هر آن در انتظار رسوایی است.
تمجید و ستایش دیگران در ما خودباوری ایجاد نمی کند. تحصیل علم ، ازدواج ، پدر ومادر شدن ، دارایی ، کمک کردن به دیگران ، موفقیت های جنسی ، و تحسین حیرت انگیز دیگران نیز هیچکدام قادر نیستند در ما خودباوری ایجاد کنند! ممکن است بطور موقت باعث شوند از خود احساس بهتری داشته باشیم ، یا در موقعیت هایی احساس راحتی بیشتری کنیم ؛ اما راحتی خیال ، خودباوری نیست.
مقاله مرتبط: اعتماد به نفس کاذب چیست؟
برای رسیدن به این هدف از 2 وجه بیرونی و درونی میتوان این موضوع را تحت بررسی قرارداد که در این مورد وجه درونی آن از اهمیت بیشتری برخوردار است.
اگر بخواهیم از بعد درونی به این موضوع نگاه کنیم باید روند افکار و احساساتمان را تغییر دهیم. فردی موفق است که واقعبین باشد و مسئولیت رفتارهای خود را بپذیرد. برای مثال اگر در جایی مرتکب اشتباه شد آن را قبول کند و در جهت اصلاح آن برآید. چنین شخصی خود را باور دارد و این دلیل موفقیت او است.
وقتی دچار تردید میشوید یک لحظه بایستید و گوش کنید. به آن صدای کوچک منفی در درونتان توجه کنید و ببینید این صدا واقعا صدای کیست؟ صدای والدینتان؟ صدای بچههای زورگوی مدرسه؟ مجموعهای از صداهای متنوع زیاد، مربوط به زمانها و اشخاص مختلف؟ یک چیز مسلم است: این صدای خودانتقادگر درونی در اصل صدای شما نیست. ممکن است خودش را طوری جا زده باشد که فکر کنید هست، ولی این صدا واقعا مربوط به شما نیست.
به خودتان بگویید: این صدای من نیست! بعد آن را به چالش بکشید و به تدریج سعی کنید کاملا آن را نادیده بگیرید.
اشتباهاتت را بپذیر
فردی که تواناییهای خود را باور نداشته باشد به دستاوردهایی که آرزویش را دارد نمیرسد. چنین شخصی واقعبین نیست و به همین دلیل مسئولیت خطاهای خود را نمیپذیرد چون فکر می کند اگر اشتباهات را گردن بگیرد باعث بروز نوعی درد و رنج ذهنی و روانی در خود میشود. به همین دلیل این گروه از افراد ترجیح میدهند برای فرار از واقعیت، دیگران و شرایط بیرونی را تنها دلیل اشتباهاتشان معرفی و با این کار خود را از فشار روانی خلاص کنند.
قدرت های برتر خود را تقویت کنید
قدرتهای فراطبیعی قهرمانهای مشهور را در نظر بگیرید و قبل از این که روزتان را شروع کنید آنها را برای خودتان بنویسید. این قدرتها ممکن است هر چیزی باشند، مثلا سرعت فوقالعاده، توانایی بالا رفتن از دیوار، پرواز کردن، دیدِ اشعهی ایکسی…یا هر چیزی که به ذهنتان رسید. دارید از خودتان میپرسید چرا این کار را به شما پیشنهاد میکنم؟ دلیلش این است که «مجهز کردن» ذهنتان با فکر کردن به این ویژگیهای مثبت واقعا میتواند در رفتارتان مؤثر باشد.
علاوه بر این قدرتهای فوقالعاده، همهی ویژگیهای مثبتی را که به ذهنتان میرسد بنویسد. نه فقط آنهایی که در خودتان میبینید، بلکه هر ویژگیای که به نظرتان مثبت است.
مقاله مرتبط: با این 7راه بمب اعتماد به نفس شوید
اهداف بلندپروازانه داشته باشید.
ممکن است به نظر خیلی کلیشه ای برسد اما به دنبال شغلی که همیشه آرزویش را داشته اید باشید، مهارت سخت و دشواری را بیاموزید که همیشه به دلیل سخت بودن از یادگیری آن صرف نظر کرده اید. حتی اگر در دستیابی به دوردست ترین هدف خود ناکام شوید ، از این تلاش خود قطعا نتایج مثبت بسیاری خواهید گرفت.
یک تصویر قوی ازخودتان بسازید
صرفِ متقاعد کردنِ خودتان به اینکه میتوانید کاری را انجام بدهید برای رسیدن به خودباوری کافی نیست. خودباوریِ حقیقی زمانی به دست میآید که به تدریج بتوانید به درجهای برسید که خودتان را در حال آرامش اجتماعی ببینید؛ در حالی که کاری را که میخواهید شروع کردهاید، کتابی که را میخواستید نوشتهاید و یا هر چیز دیگری را که لازم بوده باور داشته باشید انجام دادهاید و همان آدمی شدهاید که میخواستید.
این عادت را برای خودتان به وجود بیاورید که هر روز چند دقیقه بنشینید و چشمهایتان را ببندید و خودتان را ببینید که با قاطعیت، آرامش و قدرت رفتار میکنید. این تمرین تصویرسازی قوی به این معنی است که شما میتوانید از خودتان یاد بگیرید که چطور اعتماد بهنفس و خودباوری داشته باشید، و طوری عمل کنید که شانس موفقیتتان به حداکثر برسد. تصور کنید دارید خودتان را در تلویزیون میبینید. بعد آن «شما»یی که در تلویزیون است یادتان میدهد که چطور با خودباوری عمل کنید. خواهید دید که هر چه بیشتر این تمرین را تکرار کنید، بیشتر شبیه آن آدمی میشوید که در صفحهی تلویزیون میبینید.